Elektrikten Kaynaklı Yangınları Önlemek, Söndürmekten Kolaydır!

Elektrik:

Hiç kuşku yok ki insanoğlunun en büyük icatlarından birisi elektriktir.Herhangi  bir icadı hayatımızdan çıkarmak, elektiriği hayatamızdan çıkarmak kadar insanoğlunu  etkilemeyecektir.Elektrik enerjisi yaşamımızı oldukça kolaylaştırır.Ancak  sağladığı konforun yanında bazı riskleri de beraberinde getirmiştir.Çarpılma ve yangın elektriğin yol açabileceği başlıca sorunlardır.Elektriğin bize sağlamış olduğu rahatlığı güvenle kullanmamız gerekmektedir.

İstanbul itfaiyesinin yangın raporuna göre İstanbulda elektrikten kaynaklı yılda ortalama 6 bin yangın çıkmaktadır.

Bir yangın çıktığında çoğu zaman ilk şüpheli “elektrik kontağı olmuştur”.Peki  elektrik neden yangına yol açar ve nasıl önlenir ?

Aslında elektrik yangına yol açmaz çünkü bu yangınlar bir doğal afet değildir ve önlenebilir.İnsanın elektriği kurallarına göre kullanmamasından dolayı bu sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Elektrikten yangın çıkabilmesi için ark oluşması gerekir . Ark kısaca kısa devre anında akan akımın çıkardığı kıvılcımdır . Arkın oluşmasındaki en büyük etken elektrik tesisatındaki izolasyon malzemenin özellikle aşırı ısınmalardan dolayı özelliğini kaybetmesidir .Devreye aşırı yük bağlanması, kablo kesitinin çekilen akıma göre küçük kesitli seçilmesi ve bağlantılardaki gevşeklikler bu ısınmalara sebep olabilmektedirler.

Kontrolsüz arklar şekildeki gibi 3 modda oluşur.

1-PARALEL  ARKLARDAN KORUNMA

Faz-faz veya faz-nötr kısa devrelerinde oluşan paralel arklardan korunmak için yükte devre kesme yeteneği olan termik manyetik şalterler veya minyatür devre kesicilerden (CB, MCB) faydalanılır. RCD’lerin yani kaçak akım koruma rölelerinin  aşırı akım ya da kısa devre kesme yeteneği yoktur.

2- SERİ  ARKLARDAN KORUNMA

Özellikle gevşeklikten dolayı meydana  gelen ve toprak kısa devresine dönüşmeyen bu arkların sebep oldukları yangınlardan korunma k için AFDD/AFCI (Arc Fault Detection Device)kullanılmalıdır.

RCD’ler bu arklarda etkisizdir.Yani piyasada yangından koruma rölesi olarak bilinen 300mA RCD’ler ( kaçak akım koruma röleleri) seri arklarda etkisizdir.Gerçek yangından koruma rölesi AFDD dir.

Ayrıca  tesisatlardaki ve ekipmanlarda gevşeklikleri tespit etmenin en iyi yolu termografik muayenedir.

 

3-TOPRAĞA  ARKLARDAN  KORUNMA

Herhangi bir toprak hatasına karşı RCD kullanılmalıdır.RCD’ler faz kablosundan giden akımla nötr kablosundan dönen akımı karşılaştırarak bi fark olması durumunda devreyi keserler.

Ayrıca  sahada sürekli  tesisatımız eski ,makinem çok fazla güç çekiyor bu yüzden Kaçak akım koruma rölesi tutmuyor gibi firmalardan gelen bildirimlerle karşılaşmaktayız.Ancak bu rölelerin devreye alınamamasının en büyük sebebi tipinin yanlış seçilmesidir.Bu rölelerin de bi çok çeşidi vardır.Piyasada sıklıkla  AC  tip RCD bulunur ve  basit bir RCD tipidir.Dalgalanmalardan ve harmoniklerden etkilenmemek için F tipi RCD kullanılmalıdır.

 

Yukarda anlattığım üç arızadan ikisinde RCD’ler yani kaçak akım koruma rölesi olarak bilinen cihazlar etkisizdir.Bir tesisatta kaçak akım koruma rölesi varsa uygundur düşüncesi doğru değildir.RCD  güvenli tesisatın sadece bir parçasıdır.Bu röleler ilgili yapılan en büyük hatalardan birisi de sigorta olarak kullanılmalarıdır.Hem sigorta görevi görüp hem de koruma yapacağı düşünülmektedir.Ancak ikisinin görevleri çok farklıdır.Elektrik iç tesisleri yönetmeliğinde bu iki elemanın birlikte kullanılması gerektiği açıkca yazmaktadır.

 

Aslında kural çok basittir.Kullandığımız her ekipmanın,yaptığımız her işin bir kuralı vardır.Nasıl araba kullanmanın bazı kuralları varsa bu kuralların dışına çıktığımızda riskli durumlar ortaya çıkıyorsa ,elektriğinde kuralları vardır ve bunların dışına çıkmamak gerekmektedir. Bu kurallar  Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinde,Kuvvetli  Akım Tesisleri Yönetmeliğinde,Elektrik Tesislerinde Topraklamalar  Yönetmeliğinde açıkca belirtilmiştir.Lütfen bu kurallara uyalım ve tesisimizi periyodik olarak muayene ettirelim.Unutmayın “yangını önlemek ,söndürmekten kolaydır”.